Kapadokya’da gelenekselleşen Ürgüp Bağbozumu Festivali’nin, daha doğrusu Kapadokya’nın meşhur asmalarının ilk çağrıştırdığı şey bolluk ve bereket. Öyle ki üzüm demek Kapadokya için köklü bir tarih, atadan gelen kültür demek…
Kapadokya Ürgüp Bağbozumu Festivali
Bağbozumu tarih boyunca toprağa duyulan minnetin simgesi olmuş. Bu minnet davul ve zurnayla düğün gibi kutlanan bir neşeye dönüşmüş. Ülkenin dört bir yanındaki bağbozumları için eskiler ‘üzümlerin gelin olduğu düğün’ derlermiş.
Kapadokya’da ise bağcılığın ve dolayısıyla bağbozumunun çok eski tarihlerde, Hititlerle birlikte başladığı bilinmekte. Sonrasında gelip geçen medeniyetlerde, Frigler, Persler ve Helenistik dönemde de üzüm yetiştiriciliği devam etmiş. Yani öylesine eski ki, Ürgüp topraklarında yetişen Dimrit üzümünün adını mitolojideki toprak tanrısı Demeter’den aldığı bile söyleniyor. Yakın tarihte, Osmanlılar döneminde ise İstanbul’da cami ve kilise inşasında tepelerde çalışan, taş kesen işçilerin dinç ve zinde kalabilmek için inşaat iskelelerinden hiç yere inmeden ceplerindeki Dimrit üzümlerinden yedikleri de tarihçi Faraqua’nın kitaplarında geçiyor. Çünkü Kapadokya Ürgüp’te yetişen Dimrit üzümü çok az bile yenilse tokluk hissi yaratabiliyor. Osmanlı rivayetlerinde ise halkın çocuklarına Dimrit üzümünün her bir çekirdeğinde farklı bir ayet yazdığını söylediği, böylelikle çekirdeklerinin israfının engellendiği anlatılıyor.
Mitolojide eğlence ve şarap tanrısı olarak tanınan, felsefede ise zevkli yaşamı temsil eden Dionysos’un Kapadokyalı olduğunun rivayet edilmesi de üzüme duyulan bu saygıdan. Mitolojik efsanelere göre Dionysos ‘iki kere doğan’ anlamına geliyor. Bu iki doğumun anlamı ise asma ağacı ve bağbozumu olarak da biliniyor. Bundan tam 2600 yıl önce Yunan Mitolojisinde bile geçen, adına tanrı atanan bağbozumu, şenlik, mutluluk ve ortak bir coşku oluşturduğu için de önem taşıyor.
Kapadokya’da üzümü bu denli tarihi, kutsal ve vazgeçilmez kılan; bölgenin az yağış alması ve böylelikle kayısı, üzüm başta olmak üzere yetişen ürünlerin lezzetinin, aromasının içinde kalması. Bu meyvelerinin kurutulmuş hallerinin bile çok değerli olduğu, saray mutfağından padişahlara hoşaf olarak çıktığı da tarihten gelen bilgiler arasında. Neredeyse 3700 yıllık bir geçmişi olan Kapadokya Ürgüp bağcılığı günümüzde modern tarım uygulamalarıyla devam ediyor. Şarap başta olmak üzere, pekmez ve pestil gibi üzüm yan ürünleri ise geçmişte olduğu gibi saygınlığını bu gün de koruyor. Kapadokya Ürgüp Bağbozumu Festivali de ülkemizin büyük bir rızkı olan üzüme duyulan saygıdan ve hürmetten kutlanıyor.
Ürgüp Bağbozumunda Ne Yapılır?
Bağların olduğu memleketlerde sonbahar demek bağbozumu demek! Nerede olursa olsun tüm bağbozumları tarihler farklı olsa da hemen hemen aynı dönemlerde yapılıyor. Bağbozumu zamanının belirleyen ise üzümlerin son olgunlaşma süreci. Erken koparılan üzümler ekşi oluyorlar. Korukların renginin en parlak, suyunun en tatlı olduğu dönem üzümlerin koparılma vaktinin geldiğinin işareti. Üzümler bağ makasıyla koparılmaya başlanıp, salkımları ayıklanıyor ve potasyum nitrata daldırılıp güneşte kurutuluyor. Pekmezlik ve şaraplık olarak ayrışması ise bu işlemden sonra oluyor.
Kapadokya Ürgüp Bağbozumu Festivali Ne Zaman ve Nasıl Kutlanıyor?
Her yıl üzümlerin olgunlaştığı eylül ayının ikinci haftası, Ürgüp için festival zamanı. Kapadokya Ürgüp Bağbozumu Festivali’ni Ürgüp Belediyesi organize ediyor. Kaymakamlık, turizm kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve çiftçiler de destek veriyor. Üzümün tarih boyunca yöre insanının geçim kaynağı olması ve olmaya da devam etmesine duyulan saygı ve üzümden üretilen pekmez gibi yan ürünlerin tanıtılması ise bu kültürel festivalin misyonu.
Şarap severlerin Kapadokya’daki bayramı olan Ürgüp Bağbozumu Festivali boyunca en çok da şaraba doyuyorsunuz. Eşsiz Kapadokya vadilerinde peribacalarının ardından batan güneşi uğurlarken, güneşin rengi kadar kırmızı bir kadehle örneğin… Festivalin eğlence tarafında ise mehteran gösterileri, ünlü sanatçıların konserleri, yarışmalar ve paneller bulunuyor. Yörenin bağlarından tonlarca üzüm dağıtılıyor, nereye bakarsanız bakın kırmızısıyla, yeşiliyle üzümlerle bezenmiş doğal bir dekorla karşılaşıyorsunuz. Ürgüp Bağbozumu Festivali’ne özel düzenlenen turlarla Kapadokya’nın misafirlerinin sayısı artıyor ve iki gün sürecek şenlik start alıyor.
Festivalin ilk günü kentin valisi, belediye başkanları, milletvekilleri gibi yöneticiler ve halkın katıldığı kortej yürüyüşüyle başlıyor. Mehteran takımı da Ürgüp Cumhuriyet Meydanı’na kadar yürüyen bu korteje marşlarıyla eşlik ediyor. Meydanda biten yürüyüş sonrasında ise yöresel halk oyunları, üzüm ikramlarıyla ve gecesinde ünlü sanatçıların verdiği konserlerle eğlence başlıyor. Festivalin ikinci günü ise ‘tam gaz eğlenceye devam’ denilen yer genellikle üzüm bağlarının arasında bir yer oluyor ki; burada yılın üzüm güzeli seçiliyor, en güzel üzüm yarışması yapılıyor, gözleri bağlı üzüm yeme yarışması düzenleniyor.
Ürgüp Bağbozumu Festivali boyunca Kapadokya
Yazı kışı ayrı güzel diyarlardan Kapadokya sonbaharda da ayrı güzel. Bağbozumunun coşkusuyla hareketlenen ve binlerce turist çeken Ürgüp’te, üzümleri ve şarapları tatmanın yanında doğanın da tadını çıkarıyorsunuz. Yapraklar, vadiler, nehirler kısacası tüm renkler değişirken, güneşin batışının bıraktığı renkler aynı kalıyor Kapadokya’da. Mahzen mağaraların doğal ısısıyla olgunlaşan şarapların tadım şenliği olan festival boyunca üzümlerin düğününde bir misafir oluyorsunuz adeta…
Eylülün ikinci haftasını Kapadokya’da olacaksanız şahit olacağınız bu güzelliğin daha nice yıllar boyunca aynı coşkuyla sürmesi dileğiyle…