Kapadokya bölgesi Türkiye’nin görkemli, en özel turistik yerlerinin en başında geliyor. Ziyaretçilerine tarihi ve doğal güzellikleri bir arada sunan bu bölge Kırşehir, Kayseri, Niğde, Aksaray ve Nevşehir illerinin kapladığı bir alanda bulunuyor. Yaz kış demeden buraya yapılan ziyaretçi akınları Kapadokya’nın sadece yerli turistin değil, yabancı turistlerin de ilgisini çektiğini gösteriyor.
Bölgedeki halkın yaşadığı yerden, otellere, restoranlara kadar hemen hemen tüm yapılar buraya has olan taş, volkanik yapısı sayesinde ocaktan çıkarılıp kolayca işlenen ve havayla teması sonucunda çok dayanıklı bir yapı malzemesine dönüşüyor. Bu nedenle bölgede taş işçiliğinin hangi yöresinde olursa olsun geliştiği göze çarpıyor.
Kayalara oyularak yapılmış ev ve güvercinliklerin yanı sıra kilise, manastır gibi tarihi yapılar da Kapadokya’nın özgünlüğünü sağlayan güzellikler arasında yer alıyor. Kapadokya Ihlara Vadisi, Ürgüp, Derinkuyu, Avanos, Kaymaklı, Uçhisar gibi kayalık bölgelerinde bu özel yapılara daha fazla rastlanıyor.
Melendiz Çayı’nın süslediği bölgelerden biri olan Ihlara Vadisi, manzaranın, temiz havanın ve daha nice güzelliklerin tadını çıkarmak için tercih edilen en keyifli yürüyüş parkuruna sahip bir bölgesi. Ihlara Vadisi kiliseleri arasında kesinlikle görmeye değer olan yapılar arasında Sümbüllü Kilise, Ağaç Altı Kilisesi, Kırk Dam Altı Kilisesi ve Yılanlı Kilise geliyor. Bu kiliseler korunarak günümüze kadar gelmeyi başarmış ve ziyaretçiler için büyüleyici işçiliklerin yer aldığı özel yapılar arasında yer alıyor.
Yılanlı Kilise
Konumu nedeniyle bu bölgedeki en fazla ziyaretçi alan kiliseler arasında ilk sırada yer alan Yılanlı Kilisesi, içerisindeki birçok dini motif ve freskler nedeniyle görenlerin fazlasıyla ilgisini çekiyor. Bazı tarihi yapılarda olduğu gibi bu kilisenin de adını aldığı bir efsane bulunuyor. Mekanı efsaneler hakkında bilgi sahibi olduktan gezmek motiflerin daha iyi kavranmasına ve etkileyiciliğini artırmasına yardımcı oluyor.
Serbest Yunan Haçı planına sahip ve iki bölümden oluşan kilisedeki ikonalar yani tasvirler diğer kiliselere kıyasla sağlamlığını iyi derecede koruyor. Ana mekan dikdörtgen planlı ve beşik tonozluyken, diğer bölüm düz tavanlıdır. Sol uzun duvara oyulmuş apsisine rağmen, kilisenin tamamlanmadığı görülüyor. Kapadokya’da önemli üne sahip azizlerin tasvirlerine de kilise tonozlarında sık sık rastlanıyor. Kiliseye giriş kuzey tarafından yapılıyor. Kuzey duvarlarında keşiş duvarlarının, batı duvarlarında fresklerin olduğu kilisenin üzeri beşik tonozla yani tuğla ve taştan örülen yarım silindir şeklindeki tavan örtüsüyle kaplıdır.
Yılanlı Kilise Nerede? Nasıl Gidilir?
Yılanlı Kilisesi’nin konumunun merkezi ve ulaşımı kolay olduğunu önceden de belirtmiştik. Kilise, Aksaray ili sınırları içerisinde ve şehir merkezine 35 km uzaklıkta yer alıyor. Bu ve diğer kiliseleri gezmek içinse kiliseye giriş ücreti ödemeye gerek kalmıyor; çünkü zaten Ihlara Vadisi’ne giriş yaparken 20 TL ödemek gerekiyor. Müzekart sahipleri burada da avantajlı oluyor çünkü yılda 2 defa ücretsiz giriş hakkına sahip olarak Ihlara Vadisi ve dolayısıyla içerisindeki tüm kiliselere ücretsiz gezebiliyor. Ayrıca kiliseleri gezmek için Ihlara Vadisi ziyaret saatlerini de göz önünde bulundurmakta fayda var. Vadi, Kasım-Mart ayları arasında 08:00-17:00; Nisan-Ekim ayları arasında 07:00-19:30 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.
Buraya ulaşımı sağlamak için şehir merkezinden Ihlara Vadisi’ne giden, saat başı hareket eden toplu taşıma araçları kullanılabiliyor. Ihlara’ya ulaştıktan yaklaşık 20 metre ilerideki merdivenler sayesinde kiliseye ulaşmak mümkün oluyor.
Yılanlı Kilise Tarihi ve Motifler
9. yüzyılın sonlarına ait olduğu bilinen Yılanlı Kilise efsanesi ile iyi tanınan yapılardan birisidir. Adını kiliseye veren efsanenin tasviri kilisenin batı duvarında sergileniyor. 9. yüzyıldan başlayarak 11. Yüzyılın yarısıyla 12. Yüzyıl arasında tarihlenen kilise motifleri batı duvarında Son Yargı ile başlıyor. Doğudaki kemerin iç yüzeyinde ortada İsa ve kilisenin banisi, alttaki payelerde güneyde Ziyaret, iç yüzeyde Süleyman, Davud, İlyas, kubbede İsa’nın Göğe Yükselişi, alt duvarda son akşam yemeği, güneydeki dehlizlerde Meryem’in gömülmesi sahneleri sergileniyor. Tonozun doğusunda ejderle savaşan Aziz Theodore ve Aziz George, oğlu Konstantin ile beraber Gerçek Haç’ı tutan Helena, batısındaysa önünde palmiye ağacı bulunan uzun saçlı Aziz Onuphrius ve takdim pozisyonundaki Aziz Thomas sahneleri kilise duvarlarını süslüyor.
Yılanlı Kilise Efsanesi
Yılanlı Kilise’nin adını burada bulunan bir rahip mezarından çıkan altın yılan figüründen aldığı söyleniyor. Kilise içerisinde de bu efsanenin kahramanları olan dört çıplak günahkar kadının uğradığı sekiz yılanın saldırısı sırasında gelişen olaylar sergileniyor. Ancak yılan saldırısına uğrayan ilk kadına ait kitabe tahrip olduğu için bu sahne anlaşılacak durumda değil. Çocuğunu emzirmediği için cezalandırılan ikinci kadının yılanların göğsüne saldırdığı, yalan söyleyen üçüncü kadının ağzına saldırdığı ve dördüncü kadının da söz dinlemeyip, itaat etmediği için kulaklarına saldırdığı tasvir ediliyor.
Unutmadan eklemekte fayda var: Kapadokya bölgesinde Yılanlı ismine sahip iki kilise bulunuyor; bunların biri Ihlara diğeri Göreme bölgesinde yer alıyor. Göreme’de yer alan Yılanlı Kilisesi adını Ihlara’dakinden farklı bir efsaneden alıyor. Aziz George’un ejderha ile savaşını konu alan bu kilisenin duvarlarında sergilenen ejderha figürünün yılana benzetilmesinden ötürü adı Yılanlı olarak anılıyor.
Ihlara Vadisi’nde Gezilecek Diğer Kiliseler
14 kilometre boyunca uzanan Ihlara Vadisi içerisinde bu kiliseyle beraber 105 kilise bulunduğu ancak bunlardan 20’ye yakının gezilebildiği biliniyor. Kırk Dam Altı Kilisesi olarak bilinen Aya Yorgi Kilisesi de aynı bölgede yer alan ve buradaki en yüksek kilisedir. Bu kilisenin 12. Yüzyılın sonlarına ait olduğu tahmin ediliyor. Vadiye asıl giriş kapısından girdikten sonraki 382 basamağı aşarak önemli kilise grubuna ulaşmak mümkün oluyor. Derenin bir tarafında Sümbüllü Kilise, Kokar Kilise, Pürenliseki Kilisesi, Ağaç Altı Kilisesi yer alıyor. Karşı taraftaysa Karanlıkkale Kilisesi, Eğritaş Kilisesi ve Yılanlı Kilise bulunuyor.