Güney Anadolu’nun narenciye deposu da denilen vadi yamaçlarına oyulmuş kaya depolarıyla, bölgenin en büyük peri bacası olan kalesiyle ünlü, eski bir Kapadokya kasabası Ortahisar. Şimdiki yerleşimin tarihi 11. Yüzyıl başlarına dayanıyor. Anadolu’ya Orta Asya’dan göçlerin başladığı dönemlerde Horasan’dan gelen Özbek Türklerinden Hibe Dede ve 8 kardeşi Nevşehir Ortahisar Kalesi çevresine 9 ayrı ev yapmış. Bu dokuz aile şimdiki Ortahisar kasabasını kuran ve ilk yerleşen insanlar.
Ortahisar’da en erken tarihi devirler ise M.Ö. 1500’de Etilerin, M.Ö. 1200’lerde Frigyalıların, M. Ö. 657 yıllarında Likyalılar ve Perslerin hakim olduğu dönemler. M.Ö. 27 dönemlerinde Roma, M.S. 4 – 10. Yüzyıllar arasında ise Bizans hakimiyetine girmiş ve 1071’deki Malazgirt Zaferi ile Türklerin olmuş. 1916 yılında kasaba olan Ortahisar, Kapadokya’da turizme ilk açılan yer ve birçok medeniyet görüp geçirdiğinden oldukça zengin kültürel bir mozaiğe sahip.
Ortahisar Kalesi – Nevşehir
Bulunduğu kasabanın adıyla özdeşleşen Ortahisar Kalesi Kapadokya’nın en büyük peribacası diye de anılıyor. Tıpkı bir Babil kulesi gibi yükselen kale, dünyanın çok katlı yerleşimlerinin ilk bilinenlerinden ve İpek Yolu kervanlarının uğrak yerlerinden. Üç yanı dik vadilerle çevrili Ortahisar Kalesi’nin bulunduğu kayalar, savaşların bol olduğu eski dönemlerde korunma ve sığınma amacıyla ilk Etiler tarafından oyulmuş. Daha sonraları ise Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar zamanında da sığınak olarak kullanılmış. Kasabanın ilk yerleşimi de kalede başlamış, nüfus fazlalaştıkça yamaçlardan aşağılara basamaklar halinde inen 2 katlı yeni evler yapılmış.
Nevşehir Ortahisar Kalesi 1470 yılında Fatih Sultan Mehmet’in emriyle Osmanlı topraklarına katılmış. Kalenin doğu tarafındaki manzaradan görünen küçük Ortahisar Kalesi de denilen İshak Paşa Kalesi’nin ise Ortahisar Kalesi’nin fethedilmesiyle alakalı olduğu söyleniyor. Şöyle ki; Fatih Sultan Mehmet, Karaman sorununu çözmesi için İshak Paşa’yı bölgeye gönderir. İshak Paşa gelir gelmez bugün Temenni Tepesi de denilen Ürgüp Kalesi’ni almak ister. Sıra Ortahisar Kalesi’nin fethine geldiğinde ise halk İshak Paşa’ya karşı korunmaya geçer ve kalenin giriş çıkışlarını koca değirmen taşlarıyla kapatır. İshak Paşa kaleye bu yolla giremeyeceğini anlayınca yerin altından tüneller kazdırır ve ancak tünellerden girerek kaleyi fetheder. İshak Paşa Kalesi’nin girişindeki katran kuyusunun da Ortahisar Kalesi’nin fethinde açıldığı rivayet edilir.
Yine bölgede bulunan Uçhisar Kalesi’yle karşılaştırıldığında daha küçük, fakat daha dik başlı ve yüksek olan kaleye, yabancılar şato adını takmış. 1.200 metre rakımıyla ve 86 metre yüksekliğiyle Kapadokya’nın en yükseklerinden olan Ortahisar Kalesi’nin kuzeyden yere mesafesi 80 metreyken, güney tarafının mesafesi 110 metreyi buluyor. Kalenin içine ise birbiriyle bağlantılı tüneller, odalar ve koridorlar oyulmuş. Tepesine merdivenle çıkmak zor olsa da , eski köyler ve vadilerin manzarasıyla yorgunluk giderici bir etkisi var. Kocaman bir kaya kütlesinin çok eski zamanlarda oyularak bir eski dönem gökdelenine çevrildiği kalenin zirvesinden Ürgüp, Avanos ve Göreme kuşbakışı görünümüyle adeta büyülüyor. Kale içinde soluklanacak kafelerde mevcut.
Ortahisar Kalesi Giriş Ücreti
2017 Ortahisar Kalesi giriş ücreti 2 tl. Kale Ortahisar Belediyesi tarafından işletiliyor ve kaleye girişte Müzekart geçmiyor.
Ortahisar Kalesi Nerede, Nasıl Gidilir?
Ortahisar, Nevşehir’in Ürgüp ilçesine bağlı. Ortahisar – Nevşehir arası mesafe 15.5 km. Ürgüp – Ortahisar arası ise 6,3 km. Ortahisar Kalesi Göreme Açık Hava Müzesi’ne 4 km uzaklıkta bulunuyor.
Nevşehir Ortahisar Kalesi’ne gitmek için, Ürgüp ve Göreme’den kalkan minibüslere binebilirsiniz. Kendi aracınızla gelecekseniz Ortahisar Tepebaşı Meydanı’na aracınızı park edip yaya olarak yola devam edebilirsiniz.
Ortahisar Kalesi Yakınlarında Gezilecek Yerler
Kapadokya’nın yöresel özelliklerini yansıtan Ortahisar kasabası ve civarında, görülmeye değer pek çok doğal güzellik ile tarihi yapı var. Yüzyıllar boyunca birçok medeniyet gördüğünden zengin bir manastır yaşamının izlerini Ortahisar kiliselerinde görebilirsiniz. Harim Kilisesi, Tavşanlı Kilise, Cambazlı Kilise, Sarıca Kilise, Balkan Deresi Kiliseleri, Üzümlü Kilise ve Hallaç Dere Manastırı Ortahisar’da görülesi tarih hatıralarından…
Eğer bölgenin vadilerini merak ediyorsanız ve ‘yürüyerek biraz doğasını soluyayım’ diyorsanız Ürgüp – Mustafapaşa yolunun hemen sağında kalan Pancarlık Vadisi’ne de inebilirsiniz. Pancarlık Vadisi Ortahisar’a 4 km mesafede ve yürüyüşünüz esnasında Kepez, Sarıca ve Pancarlık kiliseleri de rotanız üzerinde. Dilerseniz bisiklet turlarına da katılabilir, vadiyi balonlardan da izleyebilirsiniz. Ortahisar’ın kuzeyine düşen Kızılçukur Vadisi Kapadokya’nın en nefes kesen büyülü vadilerinden. Kızıl Vadi de denilen yüzlerce peri bacası ve kızıl kayaların evi olan vadide, yüksekçe bir kayadan izlediğiniz gün batımını unutmayacaksınız. Yüzyıllar önce keşişlerin yaşadığı Üzümlü Kilise’yi de bu vadide yürürken göreceksiniz.
Kapadokya’nın yerel kültürünü temsilen tek Etnografya Müzesi 2004 yılında Ortahisar’da açılmış. Cumhuriyet Meydanı’nda yer alan müze, her yıl 27 Nisan’da oda orkestrası konserine de ev sahipliği yapıyor ve Ortahisar Kültür Müzesi olarak da anılıyor. Kapadokya’nın tüflü kayaların işlenmesinden tutun, halı dokumacılığına ve kız isteme merasimlerine kadar birçok yerel özelliğini görebileceğiniz müzeyi her gün gezebiliyorsunuz.
Ortahisar Kalesi’nden inince yukarıdan gördüğünüz kasabanın dar sokakları ise, fotoğraflarınız için güzel bir fon oluşturacak. Kasabanın sokaklarında dolaşırken kasa kasa narenciyenin mağaralara taşındığını görürseniz de şaşırmayın. Çünkü kasaba limon deposu olarak da anılıyor. Hemen hemen tüm vadilerin yamaçlarında oyularak yapılmış kaya depolarda bölgede üretilen narenciyeler saklanıyor. Özellikle de limonlar suyu artmış ve kabuğu incelmiş şekilde çıkıyor bu depolardan. Nevşehir Ortahisar Kalesi civarındaki Meşhur İstanbul Bozacısı eğer kışın gittiyseniz soba başında ağırlayacak sizi. Eğer yemek için bir öneri istiyorsanız develi pidesi de gezginlerin lezzet önerilerinden.
Kesinlikle gezilip görülmesi gereken bir yer
Suan Ortahisar Kalesinin onundeki cafedeyiz ve burasi buyuleyici mutlaka gelin gorun